یک سازمان، دو انتخابات!

به گزارش بهروان‌نیوز، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور سال 1382 به عنوان یک نهاد مستقل و غیردولتی تشکیل شد. هدف از تشکیل این سازمان، ارتقای سطح دانش روانشناسی و مشاوره، حمایت از مراجعان به روانشناسان و مشاوران و همچنین حمایت از حقوق صنفی روانشناسان و مشاوران بود. در حال حاضر بیش از 35000 نفر از روانشناسان و مشاوران کشور عضو این سازمان هستند.

از مهم‌ترین وظایف این سازمان می‌توان به صدور شماره نظام و پروانه کار برای اعضای سازمان (روانشناسان و مشاوران)، نظارت بر کیفیت کار تخصصی روانشناسان و مشاوران، پیشنهاد تعیین یا تجدید نظر در تعرفه خدمات روانشناسی و مشاوره به هیئت دولت جهت تصویب و انتشار آثار و برگزاری همایش‌های تخصصی اشاره کرد.

در زمان تشکیل این سازمان، قانونی تحت عنوان «قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران» توسط مهدوی کروبی رئیس مجلس وقت، تصویب شد که در آن وظایف و اختیارات، شرایط عضویت، ارکان و واحدهای تابعه، انتخابات و رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای روانشناسان و مشاوران مشخص شده است.

قانون سازمان نظام روانشناسی 

نگاهی به چهار دوره گذشته انتخابات سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور

سازمان نظام روانشناسی و مشاوره از سال 1382 تاکنون چهار دوره انتخاباتی را پشت سر گذاشته است. این سازمان بر اساس قانون از 6 رکن برخوردار  است که بر خلاف سازمان نظام پزشکی که رئیس جزو ارکان است، در اینجا صرفا مجمع عمومی، شورای مرکزی، هیات رسیدگی به صلاحیت تخصصی (که الان با نام کمیسیون‌های تخصصی فعالیت‌ می‌کند)، هیات رسیدگی به تخلفات، شوراهای استانی و هیات بازرسی، 6 رکن سازمان را تشکیل می‌دهند.

در این سازمان اعضای شورای مرکزی و بازرسان به صورت مستقیم با رای مستقیم روانشناسان سراسر کشور که حداقل دارای فوق لیسانس روانشناسی و مشاوره هستند، انتخاب می‌شوند و در یک روز و در همه استان‌ها، اعضای سازمان به داوطلبان رای می‌دهند.

در اولین و دومین دوره از انتخابات سازمان نظام روانشناسی و مشاوره دکتر غلامعلی افروز به عنوان رئیس این سازمان انتخاب شد. یکی از اقدامات مهم در دوران دوم این بود که واحدهای استانی سازمان در همه استان‌ها شکل گرفت و بستر مناسبی برای تمرکز زدایی برداشته شد.

اما سومین دوره انتخابات شورای مرکزی و هیئت بازرسان سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران، پنجم اسفند ماه 1390 برگزار ‌شد. طی این انتخابات عباسعلی اللهیاری (به عنوان رئیس سازمان)، غلامعلی افروز، کیانوش هاشمیان، حمیدپورشریفی و علی فتحی آشتیانی به عنوان روانشناسان سازمان، شکوه نوابی‌نژاد، باقر ثنائی ذاکر، بهروز بیرشک، عبدالله شفیع‌آبادی و سیمین حسینیان به عنوان مشاوران سازمان، ولی الله فرزاد، احمد علی‌پور و فریدون یاریاری به عنوان هیات بازرسان و فریبرز درتاج و احمد نوربالا به عنوان نمایندگان وزارتین انتخاب شدند. همچنین امین رفیعی‌پور به عنوان دبیر شورا در این دوره حضور داشت.

دوره سوم، دوره دستاوردهای مثبت ناملموس

در دوره سوم اقدامات مختلفی صورت گرفت که برخی تصویب و تا حدی اجرا شد و برخی دیگر نتیجه‌بخش نبود. در سی‌امین خبرنامه انجمن روانشناسی ایران که زمستان  1393منتشر شد، دکتر حمید پورشریفی اقدامات سازمان در دوره سوم را مورد بررسی قرار داده است که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

 یکی از اقدامات مهم در حوزه تعاملات فراسازمانی بحث آیین‌نامه اعتباربخشی مراکز مشاوره بود که باتوجه به پیگیری ‌های دکتر اللهیاری ریاست سازمان، هیئت دولت وقت، بازنگری آیین‌نامه ساماندهی و اعتباربخشی مراکز مشاوره را در دستور کارخود قرار داد که اردیبهشت ماه سال 92 تصویب و در تیرماه همان سال توسط معاون اول رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد؛ اما در آن زمان دستاوردهای عملی ملموسی نداشت. دومین اقدام مهم تخصیص ساختمان برای سازمان بود که تنها در چند شهر اتفاق افتاد. پیگیری برای اختصاص ردیف بودجه مستقل، تدوین ساختار تشکیلاتی سازمان و تدوین آیین‌نامه‌هایی از قبیل آیین‌نامه داخلی شورای مرکزی و آیین‌نامه کمیسیون‌ها از جمله دستاوردهای این دوره بود.

از طرفی، درحالیکه مسئله نظارت و ارزیابی از جدی‌ترین مسائل سازمان است اما در این دوره از ظرفیت بالای استان‌ها در امر مهم نظارت و ارزیابی استفاده نشد. همچنین به مسئله بیمه خدمات روانشناسی و مشاوره که همواره از چالش‌های مهم سازمان بوده است، پرداخته شد و پیگیری‌های زیادی از سوی سازمان صورت گرفت اما این مسئله حتی تا الان که وارد انتخابات دوره پنجم می‌شویم بی‌نتیجه مانده است.

علاوه‌بر این موارد، از ابتدای تشکیل سازمان نظام، مجمع عمومی جز 6 رکن اصلی سازمان به حساب می‌آمده است که تشکیل آن نقش مهمی در شفاف سازی امور سازمان ایفا می‌کند. در اوایل دوره سوم سازمان عزمی جدی برای تشکیل مجمع عمومی داشت اما اقدام عملی برای آن صورت نگرفت.

دوره چهارم از ابتدا تا به الان همراه با حاشیه

انتخابات در هر زمینه‌ای همیشه با حاشیه همراه است اما گاهی این حواشی سربه‌فلک می‌کشد. چهارمین دوره انتخابات سازمان نظام روانشناسی هم از ابتدا حواشی زیادی داشته و گریبان دوره پنجم را هم گرفته است. چهارمین دوره انتخابات سازمان تیرماه 1395 انجام شد. حاشیه این دوره در باب تقلب در انتخابات بود که در نشست خبری آن حسين مصباح، رييس هیات نظارت مرکزی بر چهارمین دوره انتخابات در این خصوص شفاف‌سازی کرد. او در این نشست اعلام کرد که اين شایعه‌ها و شكايت‌ها كه در فضای مجازی منتشر شده است بيشتر جنبه تبليغاتی دارد، اما ما باز هم برای رفع هرگونه شكايت به آن‌ها رسيدگی می‌كنيم. اين انتخابات يكی از سالم‌ترين انتخابات بوده و دقيق‌ترين نظارت‌ها صورت گرفته است. همچنین اولين انتخابات نظام صنفی است كه با تفاهم و نظارت فرمانداری‌ها انجام شده است.

از جمله اقدامات صورت گرفته در دوره چهارم عبارتند از: افتتاح ساختمان جدید در تهران برای تسریع خدمات دهی به ارباب رجوع، اجرایی کردن آیین‌نامه مالی، تشکیل مجمع عمومی، افزایش صدور پروانه اشتغال، انتشار تصاویر روانشناس‌نماها و روانشناسان زرد، فعال سازی روابط‌عمومی و پایگاه اطلاع‌رسانی، ایجاد سامانه الکترونیکی، تشکیل شورای اندیشه‌ورز کرونا و پساکرونا، راه‌اندازی شورای حل اختلاف ویژه مسائل روانشناسی و مشاوره، تصویب تعیین تعرفه‌های خدمات روانشناسی از سوی سازمان، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها از نظر آموزش حرفه‌ای، طراحی سامانه نظارت پسینی جهت نظارت و ارزیابی فعالیت‌های روانشناسان و مشاوران، تشکیل کارگروه آسیب‌های روانی، اجتماعی و اعتیاد و امضا تفاهم‌نامه همکاری با سازمان‌هایی نظیر، سازمان پدافند غیرعامل، هلال احمر، کهریزک، محک، سازمان زندان‌ها و بیمارستان رازی. البته برخی از این اقدامات هنوز به مرحله عملی نرسیده است.

اما پرحاشیه‌ترین قسمت دوره چهارم، برگزاری پنجمین دوره انتخابات شورای مرکزی و هیات بازرسان است. این انتخابات که باید در سال 99 انجام می‌شد به دلیل بحران کرونا به تعویق افتاد. حالا دوره چهارم به ایستگاه پایانی خود رسیده و انتخابات پنجمین دوره بعد از تاخیر سه ساله در حال برگزاری است.

حواشی انتخابات دوره پنجم

حواشی و کشمکش‌های انتخابات دوره پنجم از دی ماه 1400 به دلیل اختلاف نظر نمایندگان وزرا با شورای مرکزی در ترکیب هیات نظارت آغاز شد. به عبارتی، انجمن‌های علمی به شورای مرکزی نامه نوشتند و خواستار این شدند که نماینده آنان در هیات نظارت عضو شوند نه اجرائی. شورای مرکزی آن را قبول کرد و به ترکیب هیات نظارت دو نفر نماینده انجمن‌های علمی و هیات بازرسان را اضافه کرد؛ سپس تایید کرد که این آیین‌نامه اجرا شود. نمایندگان وزرا این آیین‌نامه را نپذیرفتند و اظهار کردند کار انتخابات آغاز شده است. اما سازمان از شروع انتخابات آگاهی نداشت. سازمان پس از ابلاغ آیین‌نامه 20 دی 1400 در 6 جلسه که آخرین آن 29 فروردین 1401 است. از همه اعضاء هیأت نظارت مرکزی دعوت گردید، جهت تشکیل اولین جلسه و تعیین رئیس و دبیر حضور یابند، اما نمایندگان وزرا شرکت ننمودند، شروع به نامه‌نگاری به نهادهای نظارتی، حکومتی و مطبوعات و جهت مداخله در فرآیند انتخابات کردند. موضوع عدم شرکت نمایندگان وزراء وتشکیل نشدن هیات نظارت در جلسه 30 خرداد 1401 شورای مرکزی مطرح گردید، شورای مرکزی ترکیب جدیدی را برای هیات نظارت و اجرایی انتخاب نمودند. سازمان بر اساس مصوبه شورای مرکزی انتخابات را آغاز کرد وحتی ثبت نام هم انجام شد. مجددا نمایندگان وزراء به بخش حقوقی ریاست جمهوری شکایت کردند، در جلساتی سازمان با دفتر ریاست جمهوری داشت، پیشنهاد شد، در صورتی که شورای مرکزی تصویب نماید، نمایندگان وزراء ویک نماینده معاونت حقوقی به همراه چهار نفر از کسانی که قبلا شورا تعیین کرده و حکم دریافت کرده‌اند، ترکیب هیات نظارت جدید باشند.

آیین‌نامه نحوه برگزاری و نظارت بر انتخابات شورای مرکزی از سوی ریاست جمهوری در تاریخ 23 اسفند 1401 منتشر شد. اردیبهشت‌ ماه نشستی با حضور سید حسین سلیمی رئیس هیات اجرایی و ابراهیم نعیمی نماینده وزیر علوم و دبیر هیات نظارت برگزار شد که در این نشست، نعیمی 27 مرداد را به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات اعلام کردند. اما سازمان نظام روانشناسی، ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی طی اطلاعیه‌ای تاریخ 20 مرداد ماه را به عنوان تاریخ رسمی برگزاری پنجمین دوره انتخابات اعلام کردند.

با وجود این کشمکش‌ها اکنون دو انتخابات یکی از سوی سازمان نظام روانشناسی و دیگری از سوی وزارت علوم در حال برگزاری است که در هر دو ثبت‌نام‌های داوطلبان انجام شده و در حال بررسی هستند. اما نکته مهم این است که بودجه برگزاری این دو انتخابات در این شرایط اقتصادی و کمبود منابع مالی از کجا تامین می‌شود؟ از جیب اعضای سازمان پرداخت می‌شود یا بودجه دولتی؟ همچنین باید دید که این انتخابات با این حواشی به کجا ختم خواهد شد؟

خبرنگار: فاطمه فلاح

همچنین بخوانید:

از انتخابات قانونی و بی‌طرفانه که اراده اعضا در حاکمیت سازمان را درپی داشته باشد، حمایت می‌کنیم/ ویدئو